Wat de meerwaarde is van je eigen kantoor duurzamer te organiseren. Waarom je klanten steeds meer vragen over duurzaam ondernemen gaan stellen. En hoe duurzaamheid zelfs het verschil kan maken in de war for talent.
Op deze en andere vragen krijg je dit najaar het antwoord in de masterclass sustainability voor accountants, op 5 locaties in Vlaanderen. De masterclasses worden gegeven door duurzaamheidsexperte Jocelijn Geurts.
Wie ben je, Jocelijn, en wat doe je?
“Wel, sinds drie jaar heb ik m’n eigen bedrijf, Axudo. M’n missie is om bedrijven te inspireren en te activeren rond duurzaam ondernemen. Inspireren wil zeggen: duurzaamheid nog meer top of mind maken. Zo maak ik podcasts en ga ik spreken op events. Als echte doener hou ik me ook bezig met activeren. Ik ga bij bedrijven langs, zodat ze aan de slag kunnen met duurzaam ondernemen. Da’s een heel traject dat we samen doorlopen.”
Wat is je band met de accountancy?
“Voor ik met Axudo begon, heb ik zeven jaar gewerkt als operationeel manager bij softwarebedrijf Syneton, bekend van onder meer AdminPulse. De accountancy ken ik dus vrij goed, en in m’n netwerk zitten veel boekhouders. De accountancy is een uitdagende sector. In het begin zijn accountants vaak sceptisch, maar eens je ze mee hebt, zijn ze ook echt mee.”
“Ik ben met Axudo gestart nadat ik me de vraag stelde wat ik wou bijdragen aan de wereld. Iets dat ik leuk vond om te doen, dat ook een maatschappelijke en planetaire impact maakte. Dat was in februari 2020, slechtste timing ooit.” (lacht) “Nu, het was even spannend, maar de coronacrisis heeft mensen ook aan het denken gezet. En goed drie jaar later heb ik al heel wat klanten geholpen om duurzaam te gaan werken.”
Hoe doe je dat in de praktijk?
“Duurzaamheid is een containerbegrip, daarom gebruik ik de Sustainable Development Goals of SDG’s van de VN als leidraad. Dat zijn 17 thema’s, van de bestrijding van armoede en honger over duurzame energie tot klimaatactie.
De eerste vraag die ik een bedrijfsleider stel is: wat betekent duurzaamheid voor uw bedrijf? Daarbij betrek ik ook de medewerkers, om een gedragen bottom-upverhaal te krijgen. Eerst doe ik een awareness-sessie rond duurzaamheid, en dan vraag ik wie zin heeft om mee te werken. Vervolgens doen we een SDG-voting: iedereen stemt voor wat hij of zij belangrijk vindt. In overleg komen we tot drie tot vijf thema’s die voor het bedrijf belangrijk zijn. Op basis daarvan maak ik een missietekst.
De volgende stap is nadenken hoe we die thema’s omzetten in de praktijk. Vaak hebben mensen zelf ideeën, ze doen thuis al een en ander, of zitten in een vzw. Ik reik ook zaken aan. Dat kunnen kleine dingen zijn, zoals een bak plaatsen om kleren in te zamelen voor een lokale organisatie. Of heel substantiële zaken, met impact op je businessproces, zoals aspecten van je dienstverlening of productie aanpassen.
Voor dienstverleners is impact maken soms iets moeilijker dan voor productiebedrijven. Een klant van mij is drukker. Door op groene energie over te schakelen en FSC-papier uit duurzame bosbouw te gebruiken, maakt die meteen een groot verschil. Bij een dienstverlener gaat het bijvoorbeeld om het wagenpark, maar vanuit een langetermijnvisie evengoed over een duurzame relatie met je medewerkers en klanten.
Duurzame acties gaan dus van klein tot heel groot, van beperkt impactvol tot bijzonder impactvol. De acties gieten we in een actieplan: wat doe je al, wat kun je nog meer doen, en wie doet wat tegen wanneer. Als laatste stap zorg ik dat de klant afspraken maakt voor daarna, gezien mijn opdracht dan stopt. Binnen het bedrijf neemt dan iemand de rol van trekker op zich, om het zelf verder in handen te nemen. Soms komt er uit het traject een substantiële actie naar voren, waar specifieke kennis voor nodig is. Bijvoorbeeld het in kaart brengen van je CO2-uitstoot. Daar kan ik bedrijven mee helpen aan de hand van gespecialiseerde software.”
Hoe moeilijk is het om het management mee te krijgen?
“Dat hangt af van de sector. Ik werk meestal voor KMO’s, waar ik in contact sta met de zaakvoerders. Die zijn meestal al overtuigd dat ze iets rond duurzaamheid moeten doen. Via m’n podcasts en keynotes kom ik ook in contact met mensen die sceptischer zijn. Er komt vanuit Europa – de EU Green Deal – heel wat wetgeving op ons af. En het is menselijk dat we maar iets doen als het opgelegd wordt. Die wetgeving legt druk op het management om actie te ondernemen. Wat ik ook meer en meer zie, is dat banken bij financiering willen weten wat de aanvrager doet rond duurzaam ondernemen.”
En hoe zit het in de accountancy, leeft duurzaamheid er?
“Meer en meer, ja. Kantoren zetten zelf in op duurzaamheid, en ze bekijken hoe ze het in hun dienstverlening kunnen opnemen. Zoals boekhoudkantoren vandaag vaak juridisch advies geven, beginnen ze dat ook te doen over duurzaamheid. Zeker als ze klanten hebben die onder de wetgeving gaan vallen. De Europese Corporate Sustainability Reporting Directive zal gelden voor alle beursgenoteerde bedrijven, voor bedrijven van openbaar belang en voor bedrijven die aan twee van de volgende drie criteria voldoen: meer dan 250 medewerkers, minstens 40 miljoen euro omzet of minstens 20 miljoen op de balans. Zij kijken naar hun boekhouder om bij het jaarverslag ook een passage over duurzaamheid op te stellen. En die moet er een assurance op zetten, een stempel dus. Als accountant loont het dus om te weten wat duurzaamheid is, en hoe je het kunt toepassen – zowel in je eigen kantoor als bij je klanten. Practice what you preach.”
Als je het wat breder bekijkt, kom je in de accountancy al snel bij de war for talent.
Geef eens een paar aanzetten waar je als accountant kunt aan denken in je eigen kantoor?
“Als je een lunch houdt voor het personeel, waarom niet eens voor vegetarisch of vegan gaan. Wat we eten heeft een enorme invloed op het klimaat. Als we allemaal wat minder vlees eten, is al een groot stuk van het probleem opgelost. Of denk aan een teambuilding. In plaats van te gaan karten of padellen, doe eens een river clean-up. Zoiets doet mensen nadenken. Tiens, mijn bedrijf vindt dat belangrijk. Dat kan andere zaken in gang zetten. Ik geloof heel sterk in dat bottom-upverhaal.”
“Heel belangrijk ook is wat je aankoopt. Wees daar kritisch over. Fair-trade koffie kost amper meer dan gewone. Hetzelfde geldt voor toiletpapier van gerecycleerd papier. Het is hallucinant hoeveel bomen worden gekapt voor toiletpapier. Dat zijn kleine voorbeelden.
Als je het wat breder bekijkt, kom je in de accountancy al snel bij de war for talent. Als je je mensen niet als nummer maar als een van de belangrijkste parameters voor het succes van je bedrijf ziet, ga je helemaal anders denken. Dan gaat het bijvoorbeeld over diversiteit. Accountancykantoren zijn niet de meest diverse omgevingen. Ze willen allemaal in de pot van accountants blijven vissen, maar die is leeg. Kijk eens naar de mensen die misschien niet het diploma hebben, maar wel de mindset om bij je te werken. En leid hen op.
Duurzaamheid geldt ook in de richting van je klanten. Een duurzame relatie opbouwen houdt in dat je klant je vertrouwt en graag naar jou komt. Je ziet, duurzaamheid is superbreed.”
Is de digitalisering in de accountancy een zegen of een vloek wat duurzaamheid betreft?
“Da’s een moeilijke balans. Als je digitaliseert, heb je minder papier nodig, dat is positief. En dankzij de digitalisering moet je een pak afstompende, repetitieve taken niet of veel minder doen. Waardoor je als accountant meer tijd overhoudt voor zaken als adviesverlening.”
“De digitalisering heeft ook serieuze nadelen. Zo onderschatten we hoeveel extra energieverbruik die veroorzaakt. Servers die dag en nacht draaien om je software te ondersteunen, je website … Je smartphone zit vol metalen die uitgeput dreigen te raken, al wordt er wel onderzoek gedaan naar alternatieven. Kobalt is bijna op. En het wordt door kinderen in Congolese mijnen opgegraven. Waarom hebben we elke twee jaar een nieuwe gsm nodig? Het Nederlandse Fairphone heeft nu een smartphone-as-a-service, met een abonnement op een gsm als dienst. Laat je ‘m vallen en is je scherm kapot, dan vervangen ze dat. De dienstverlening aanbieden in plaats van het product: dat komt meer en meer op.”
“Wees je dus als accountant bewust van het rebound-effect van de digitalisering. Denk goed na: moeten onze laptops of smartphones zo vaak vervangen worden, plaatsen we niet beter energiezuinige schermen, kunnen we onze website bij een duurzame hostingpartner zetten, waar de servers enkel op groene energie draaien … Door duurzaam aan te kopen maak je het verschil, meer dan je denkt. En duurzaam werken hoeft niet complexer, minder efficiënt of duurder te zijn.”
“Als ik voel dat een bedrijf enkel naar mij komt voor de show, voor de greenwashing zoals dat heet, dan doe ik het niet.”
Krijg je vaak te maken met weerstand tegen verandering in de bedrijven die je adviseert?
“Doordat ik bottom-up werk, creëer ik draagvlak. Duurzaamheid leeft bij veel mensen. Ik neem eerst de pioniers en de early adopters mee, en die brengen op hun beurt de early en late majority mee. Met kleine stapjes tonen we dat het allemaal niet zo moeilijk is. En wat de positieve gevolgen zijn. Zo wordt dat groter en groter. Het verspreidt zich als een olievlek, al is dat hier misschien niet de juiste term.” (lacht)
Hoe belangrijk is het duurzamere imago voor bedrijfsleiders?
“Als ik voel dat een bedrijf enkel naar mij komt voor de show, voor de greenwashing zoals dat heet, dan doe ik het niet. Ik vind het wel oké als het verhaal klopt, terwijl de baas het vooral doet voor z’n employer branding. Duurzaamheid zit dan misschien nog niet in z’n hart, maar hij doet het wel. Geen probleem, zorg dan alleen dat je het goed doet. Ook al start je niet per se om de planeet te redden, gaandeweg raak je toch overtuigd.”
Je had het al over strengere regelgeving die eraan komt. Hoe zit dat precies?
“Vanuit de EU Green Deal komen heel wat richtlijnen die we in België in wetgeving moeten omzetten. Zo verplicht de Corporate Sustainability Reporting Directive of CSRD bepaalde bedrijven om te rapporteren welke initiatieven ze nemen rond duurzaamheid. Dat gaat om sociale en klimaatgerelateerde parameters.
Zo is je CO2-uitstoot rapporteren een must. Die richtlijn is nog geen wet in ons land, maar dat komt eraan. Je zal onder meer naar je volledige waardeketen moeten kijken. Dat gaat dus ook om de leveranciers van die grotere bedrijven, en dat kan evengoed een kleine KMO zijn. Het is niet omdat je niet onder die wetgeving valt, dat je kunt denken: niet mijn probleem. Carrefour heeft een platform waar leveranciers hun inspanningen om CO2 te verlagen kunnen tracken. Zo wil de supermarktketen ook z’n indirecte CO2-uitstoot – waar ze zelf niet rechtstreeks invloed op hebben – toch verlagen. Carrefour verwacht dus een inspanning van zijn leveranciers, ook al zijn die zelf niet aan de CSRD onderworpen.”
Het is niet omdat je niet onder die wetgeving valt, dat je kunt denken: niet mijn probleem.
“Wat de rol van de boekhouder is? Die is tweedelig. Als accountant ben je adviseur van de ondernemer, en zal je dus vragen krijgen van ondernemers over wat ze moeten doen. Maar een boekhouder zorgt ook dat het jaarverslag in orde is, en daar zal steeds meer moeten instaan over duurzaamheid. Voor accountants wordt kennis over duurzaamheid alsmaar belangrijker. De beste manier is daar zelf mee aan de slag te gaan, in je eigen kantoor. Vandaar ook de masterclasses.”
Bij die masterclasses hoort ook een onlinecommunity. Wat gebeurt daar?
“We delen er informatie met elkaar. Als je iemand zoekt om je CO2-uitstoot in kaart te brengen of een groene hostingpartner voor je website, kun je dat daar vragen. Geen bedrijfskritische zaken, wel advies en inspiratie. Naast de masterclasses en de onlinecommunity is er ook nog een opvolgcall voor de deelnemers, die werkt motiverend.”
Je kunt de masterclass Sustainability voor Accountants volgen op een van de volgende data en locaties:
- 19 september bij Yuki in Antwerpen
- 28 september bij SD Worx in Mechelen
- 24 oktober bij Acerta in Turnhout
- 21 november bij AdminPulse in Bornem
- 8 december bij Xerius in Gent
Hier vind je meer info en kun je je inschrijven.
