De afgelopen jaren is de populariteit van cryptovaluta als beleggingsmiddel op aanzienlijke wijze toegenomen. Steeds meer cijferberoepers worden op vandaag dan ook geconfronteerd met de vraag of de zogenaamde “cryptowallets” moeten worden gemeld in de fiscale aangifte. In deze bijdrage zal toegelicht worden wanneer een cryptowallet beschouwd kan worden als een buitenlandse rekening waarop een aangifteplicht in de fiscale aangifte én een meldingsplicht bij het Centraal Aanspreekpunt (CAP) geldt. Hier wordt ook dieper op ingegaan tijdens de Future of Bitcoin conferentie die plaatsvindt op 5 oktober in de Antwerpse Handelsbeurs.
Het beheer van cryptovaluta – het gebruik van cryptowallets
Om cryptovaluta veilig te kunnen bewaren is het aanhouden van een cryptowallet aangewezen. Bij veel beleggers leeft de idee dat een wallet een digitaal spaarvarken is, waarin de cryptomunten bewaard kunnen worden.
Een cryptowallet dient echter niet om cryptomunten te bewaren, een wallet dient louter om de zogeheten “private key”, die vergelijkbaar is met de pincode of het wachtwoord van een bankaccount, op te slaan. De wallethouder gebruikt de private key om transacties te valideren, de cryptomunten zelf blijven steeds geregistreerd op de blockchain. Een cryptowallet heeft veeleer de functie van een gebruikersportaal naar de blockchainbezittingen van de belegger.
Zoals hierna uiteengezet is de aangifte- en meldingsverplichting afhankelijk van het type cryptowallet dat een belegger gebruikt. Het is dus als cijferberoeper steeds van belang om na te gaan welke type wallet de cryptobelegger in kwestie nu precies gebruikt, dit teneinde uit te maken of de aangifte -en meldingsplicht zich al dan niet opdringt.
Klassiek wordt het onderscheid gemaakt tussen custodial wallets en non custodial wallets. Bij een custodial wallet wordt de private key in bewaring gegeven aan een derde partij, bijvoorbeeld een crypto exchange die de tegoeden in de wallet in bewaring houdt. Aan de hand van een private key kan de wallethouder aantonen dat hij de eigenaar en de gebruiker is van het cryptoadres (de public key), de private key is dan ook noodzakelijk bij het verzenden van cryptomunten. Wanneer er gebruik wordt gemaakt van een custodial wallet is de private key in het bezit van een derde die deze in bewaring houdt en waarbij de belegger dus slechts de opdracht/toestemming geeftom een transactie te verrichten.
Een cryptobelegger die verkiest om zijn private key zelf in eigen bezit te houden en om aldus de algehele controle te behouden over zijn cryptoactiva, kan kiezen voor een non custodial wallet. Afhankelijk of de non custodial wallet een internetverbinding nodig heeft om te functioneren, kan dit soort cryptowallet opgedeeld worden in zogenaamde cold wallets of hot wallets. Cold wallets zijn fysieke wallets waarbij de private keys worden opgeslagen op een toestel dat het best te omschrijven valt als een gespecialiseerde USB-stick die de nodige functies en bijzondere beveiligingsmaatregelen bevat. Een hot wallet wordt daarentegen aangehouden op een website, voor het gebruik van dit type wallet is aldus steeds een internetverbinding vereist.
De aangifte van de cryptowallet als buitenlandse rekening in de aangifte PB
De aangifteplicht voor buitenlandse rekeningen
Elke Belgische belastingplichtige dient overeenkomstig artikel 307, §1/1 WIB92 in zijn jaarlijkse aangifte in de personenbelasting aan te geven of deze over een buitenlandse rekening beschikt. Uit het voornoemde artikel blijkt meer specifiek dat de rekeningen die aangehouden worden bij een in het buitenland gelegen bank, wissel, krediet -of spaarinstelling moeten opgenomen worden in de fiscale aangifte.Het is dan ook maar de vraag of custodial wallets en/of non custodial wallets waarvan de aanbieder in het buitenland gelokaliseerd is, kwalificeren als zogenaamde “buitenlandse rekeningen van alle aard” én of de aanbieder van de wallets kwalificeert als een financiële instelling.
Is een cryptowallet een buitenlandse rekening?
De Minister van Financiën heeft in het verleden reeds uitdrukkelijk gesteld dat het soort activa dat geregistreerd wordt op een buitenlandse rekening op zich irrelevant is. Buitenlandse rekeningen (lees: cryptowallets) via dewelke cryptotegoeden beheerd worden, kwalificeren op zich dus als een “rekening van alle aard” volgens de Minister van Financiën.
Dit standpunt werd recentelijk nogmaals bevestigd door de Minister in zijn antwoord op de parlementaire vraag d.d. 26 maart 2024 van de heer Van Hees.
Kwalificeren de aanbieders van cryptowallets als buitenlandse bank-, wissel-, krediet of spaarinstellingen?
Hiervoor is gebleken dat een cryptowallet die aangeboden wordt door een buitenlandse aanbieder kwalificeert als een “rekening van elke aard”. Rest nog de vraag of deze rekeningen ook zijn afgesloten bij een buitenlandse bank-, wissel-, krediet- of spaarinstelling en of deze rekeningen bijgevolg opgenomen dienen te worden in de belastingaangifte.
De minister van Financiën heeft verduidelijkt dat de aangifteplicht van cryptowallets afhangt van het statuut van het cryptoplatform dat de cryptowallet aanhoudt. Ingeval cryptotegoeden worden aangehouden op buitenlandse cryptoplatformen die géén financiële diensten verlenen van dezelfde aard als gelijkaardige in België gevestigde bank-, wissel-, krediet- en spaarinstellingen, dient de betrokken cryptowallet niet aangegeven te worden.
Hieruit volgt dat steeds dient nagegaan te worden op basis van de activiteiten en de diensten die worden aangeboden door het online platform waarop de cryptowallet is geopend, of dit platform beschouwd kan worden als een in het buitenland gelegen bank-, wissel-, krediet- of spaarinstelling.
Een eerste indicatie kan erin bestaan dat het desbetreffende platform over een banklicentie beschikt, meer concreet dient er steeds onderzocht te worden of de aanbieder van de cryptowallet fungeert als tussenpersoon of als wisselinstelling. Bij custodial wallets is dit bijvoorbeeld het geval, hier fungeert de aanbieder van de wallet namelijk als tussenpersoon bij de aan -en verkoop van cryptomunten en worden de wallet houders in de mogelijkheid gesteld om cryptomunten om te zetten. Omwille van de grote gelijkenissen met effectenrekeningen bij een online beurshandelaar, wordt een dergelijke dienstverlening beschouwd als een financiële dienst waar de meldingsplicht uit voortvloeit.
Uit het voorgaande volgt dat wat de custodial wallets betreft, er afdoende reden is om aan te nemen dat deze wallets opgenomen dienen te worden in de belastingaangifte, dit in zoverre dat de derde die de private keys beheert fungeert als tussenpersoon of als wisselinstelling en aldus financiële diensten verleent die van dezelfde aard zijn als deze van gelijkaardige financiële instelling en gevestigd in België.
Voor non custodial wallets daarentegen zal er echter, de huidige stand van de wetgeving in ogenschouw genomen, geen aangifteplicht gelden, gezien er bij dit type wallets géén sprake is van een tussenkomst is van een derde in de bewaring van de fondsen of in het beheer van de private keys.Het spreekt voor zich dat de aangifteplicht inzake buitenlandse rekeningen evenmin van toepassing is op cryptowallets die aangehouden worden bij een Belgische aanbieder.
Schematisch ziet de aangifteverplichting er als volgt uit:
De melding van de cryptowallets bij het Centraal Aanspreekpunt (CAP)
Het Centraal Aanspreekpunt (CAP) is een databank die werd opgericht binnen de schoot van de Nationale Bank van België. Deze databank bevat, naast bankrekeningnummers en een overzicht van de contracten aangehouden bij financiële instellingen in België, eveneens een register van de aangehouden buitenlandse rekeningen gehouden door Belgische ingezetenen zijn opgenomen.
In de mate dat een cryptowallet kwalificeert als een buitenlandse rekening die aangegeven dient te worden in de aangifte personenbelasting, dient erop gewezen te worden dat er uit artikel 307 §1/1 WIB92 tevens voortvloeit dat Belgische ingezetenen het bestaan van buitenlandse rekeningen eveneens dienen te melden bij het CAP. Het is van belang om de aandacht evenzeer te vestigen op de verplichting van de belastingplichtige in kwestie om ook in de aangifte in de personenbelasting te bevestigen dat de nodige gegevens aan het CAP zullen worden bezorgd.
In deze dient benadrukt te worden dat de aangifte in de personenbelasting en de melding bij het CAP hand in hand gaan. De verplichting om de cryptowallet aan te geven in de belastingaangifte zal dus per definitie dienen te resulteren in een melding bij het CAP.
Concreet dienen de volgende gegevens opgenomen te worden in het meldingsformulier van het CAP:
- de identificatiegegevens van de belastingplichtige;
- de identificatie van de buitenlandse rekening;
- het nummer van de buitenlandse rekening (en/of public key);
- de volledige benaming van de buitenlandse bank-, wissel-, krediet- en spaarinstelling;
- de BIC-code van de instelling, wanneer deze code bestaat, of bij gebrek hiervan het volledige adres van de instelling;
- het land waar de rekening werd geopend;
- de begin- en einddatum.
Uit de praktijk blijkt dat er bij het invullen van het meldingsformulier op een aantal praktische moeilijkheden gestuit kan worden.
Zo dient er melding gemaakt te worden van het rekeningnummer van de buitenlandse rekening, dit terwijl cryptowallets in principe zonder rekeningnummer werken. Hier is het aangewezen om de public key van de cryptowallet in te vullen.
Daarnaast is het terugvinden van het vestigingsadres van het cryptoplatform in bepaalde gevallen moeilijk te vinden. Wanneer geen adres kan teruggevonden worden, verdient het de aanbeveling om in het meldingsformulier de vermelding “ongekend” in te vullen.
Het niet respecteren van de meldingsverplichting kan de cryptobelegger zuur opbreken, het verzuim om de melding te doen bij het CAP kan gesanctioneerd worden met een administratieve geldboete die varieert tussen de 50 EUR en 1.250 EUR.
Conclusie
De aangifte -en meldingsverplichting van cryptowallets is geheel afhankelijk van het type wallet dat de belegger in kwestie aanhoudt.
In de praktijk zal de cijferberoeper steeds navraag moeten doen bij de klant of deze in kwestie een beroep doet op een custodial wallet dan wel een non custodial wallet.
Ingeval de belastingplichtige gebruikt maakt van een custodial wallet, die bovendien aangeboden wordt door een buitenlandse instelling, zal deze wallet door de cijferberoeper aangegeven moeten worden in de aangifte personenbelasting. Daarnaast zal er ook een melding moeten gebeuren van deze wallet bij het Centraal Aanspreekpunt (CAP).
Wanneer de belastingplichtige daarentegen gebruik maakt van een non custodial wallet is er géén aangifte -of meldingsverplichting. Bij een non custodial wallet is er immers geen tussenkomst van een derde in de bewaring van de fondsen of in het beheer van de private keys, waardoor een aangifte -en meldingsplicht zich niet opdringt. Elke cijferberoeper zal aldus voldoende zijn klant moeten bevragen wanneer deze beschikt over een cryptoportefeuille. Een geïnformeerd cijferberoeper is er dan ook twee waard!
Tekst geschreven door
Méhdi Zagheden, Advocaat-Partner Everest Law – Docent FHS – Assistent VUB – Spreker op Future of Bitcoin
Ralph Verduyn, Advocaat Everest Law
