Ze leiden de accountants van morgen op. Maar wie zijn de opleidingshoofden en docenten accountancy-fiscaliteit in onze Vlaamse hogescholen? In de reeks 'De Accountancyklas' geven we ze samen met Accountants Academy een stem.
Lien Van Praet, opleidingscoördinator graduaat accounting administration bij Thomas More
Voor ze het onderwijs inging, werkte Lien als interne auditor bij de FOD Binnenlandse Zaken. Daarna werd ze praktijkassistent accountancy bij de KU Leuven en projectconsultant bij TriFinance.
“In 2019 zijn de graduaatsopleidingen van de centra voor volwassenenonderwijs naar de hogescholen gegaan”, zegt Lien. “Ik kreeg de vraag van Thomas More om er les te geven en opleidingscoördinator te worden van het graduaat accounting administration. Omdat het zo’n praktijkgerichte opleiding is met direct studentencontact heb ik ja gezegd.”
Talent labs
Lien geeft basisboekhouden, vennootschapsboekhouden en aanvullend dubbel boekhouden. “En ik begeleid de talent labs, waarin we de beroepspraktijk simuleren in de klas. De inhoud ontwikkel ik samen met de accountancysector en m’n collega-docenten.”
Studenten kunnen het graduaat volgen in Antwerpen, Mechelen, Lier en Geel. Lien: “Die laatste twee vallen onder m’n collega Liesbet Goeman. In Mechelen, Lier en Geel kun je ook de bachelor accountancy-fiscaliteit doen.”
Qua instroom mag ze niet klagen, zegt Lien. “Het aantal studenten groeit, onder meer omdat accountant een knelpuntberoep is en de VDAB zoveel mogelijk mensen in de opleiding wil krijgen.”
“Kantoren, reik de hand naar het middelbaar en de centra voor volwassenenonderwijs.”
Decretale drempel
“En dan is er sinds dit schooljaar ook de decretale drempel. Bachelorstudenten moeten na twee jaar geslaagd zijn voor alle vakken uit hun eerste jaar. Zijn ze dat niet, dan mogen ze die bachelor niet meer doen.”
“Wellicht zullen sommigen nu eerder kiezen voor het graduaat en daarna via een verkort traject eventueel voor de bachelor gaan. We verwachten hierdoor een verdere stijging van de graduaatstudenten.”
“Nu, de instroom mag nog altijd meer zijn. Ik zou het wel willen, maar we kunnen ze nu eenmaal niet binnentrekken hé.” (lacht) “Er zijn al heel wat initiatieven om het imago van grijze muis te counteren, al is er nog meer nodig om de studentenaantallen echt omhoog te krijgen.”
Sinds dit jaar heeft Thomas More een ITAA-ambassadeur, Nele Willems. “Jong en dynamisch: perfect om studenten warm te maken”, zegt Lien. “Dat zijn natuurlijk mensen die al voor de opleiding hebben gekozen. Het moet ook eerder gebeuren, in het middelbaar, via de economie- of boekhoudleerkracht. Alleen merk ik dat boekhouden steeds minder aangeboden wordt.”
“Met het graduaat zetten we ook in op die onmiddellijke inzetbaarheid voor de arbeidsmarkt.”
Levenslang leren
“Onze instroom is zowat fiftyfifty verdeeld tussen generatiestudenten – die het graduaat doen na hun middelbaar – en zij-instromers. Voor die laatsten is de drempel voor een graduaat van twee jaar lager dan voor een bachelor van drie. Ook de focus op de praktijk maakt de opleiding heel toegankelijk.”
In Mechelen en Antwerpen samen studeren jaarlijks een dertigtal gegradueerden af. Lien: “Een vijftal van hen kiest voor het verkorte bachelortraject. De meesten gaan meteen aan de slag. Met het graduaat zetten we ook in op die onmiddellijke inzetbaarheid voor de arbeidsmarkt.”
Dat haar studenten gegeerd zijn? Da’s nog een understatement. “100% van onze afstudeerders heeft een contractvoorstel tegen de laatste presentaties in juni”, zegt Lien. “Meestal van de plek waar de student werkplekleren heeft gedaan. Vanuit de opleiding verplichten we onze studenten om dat werkplekleren in een accountancykantoor te doen. De meeste afgestudeerden gaan dus ook in een kantoor aan de slag. Soms kiest iemand voor de boekhoudafdeling van een bedrijf. Ook de publieke sector, zoals de FOD Financiën, is de laatste jaren aantrekkelijk geworden.”
“100% van onze afstudeerders heeft een contractvoorstel tegen de laatste presentaties in juni.”
Traject van a tot z in accountancykantoor
Waarom Thomas More alle studenten accounting administration voor het werkplekleren naar een kantoor stuurt? Lien: “Omdat we sterk geloven in het geïntegreerd toepassen van alle vaardigheden en attitudes die je nodig hebt als accountant. Dit vraagt om een ‘holistische’ manier van beoordelen die een boekhoudafdeling van een bedrijf simpelweg niet kan aanbieden. Het hele traject van a tot z vind je enkel in een accountantskantoor.”
“Klanten- en leveranciersboekhouding, die kun je overal doen. Eindejaarsverrichtingen: ook dat doen de meeste bedrijven nog zelf.”
“Maar als het om fiscaliteit gaat en het toepassen van de personenbelasting, de vennootschapsbelasting en de btw: dat is voor de accountant. Plus de adviesverlening. Bedrijven kunnen dat niet allemaal aanbieden aan onze studenten, omdat ze daarvoor werken met een externe accountant.”
“Terwijl wij onze studenten uiteraard wel allemaal op dezelfde doelstellingen moeten kunnen beoordelen. En dus doen ze zowel in het eerste als in het tweede jaar hun werkplekleren bij een accountancykantoor.”
Cases vanuit het werkveld
“In het eerste jaar willen we de studenten zo snel mogelijk in contact brengen met de job. Werkplekleren gaat natuurlijk niet vanaf de eerste dag in september. We starten daarmee in het tweede semester, twee dagen per week. De eerste acht weken focussen we op klanten- en leveranciersboekhouding, het inboekwerk met de link tussen boekhouding en btw.”
“In de tweede acht weken gaat het ook over de eindejaarsverrichtingen. Naast de twee dagen werkplekleren worden de studenten ook een halve dag per week door ons opgevolgd, en dat blijkt, zeker in het eerste jaar, zeer belangrijk. De rest van de tijd hebben ze les.”
“De meeste studenten kiezen dezelfde werkplek in het tweede jaar. Dan doen ze dat voltijds in het tweede semester, zestien weken lang. Het is het sluitstuk van hun opleiding, waar ze hun vaardigheden en attitudes geïntegreerd toepassen. De cirkel is rond!”“Voor een werkplekperiode start, doen onze studenten een talent lab. Dan simuleren we in de klas wat ze op hun werkplek gaan doen. Zo leren we ze werken met Exact Online, Intellifin en Silverfin. Ze krijgen cases vanuit het werkveld. Studenten vinden het altijd leuk dat ze eens een ander gezicht zien dan dat van mij.” (lacht)
| Net als in de andere Vlaamse hogescholen kunnen accountancystudenten en hun docenten van Erasmushogeschool Brussel sinds dit jaar gratis gebruikmaken van de e-learnings van Accountants Academy. “In onze sector moet je continu bijleren”, zegt Lien. “Onze studenten volgen verplicht minstens vijf webinars op Accountants Academy. Ze kiezen zelf welke. Sommigen gaan voor sessies over deontologie zoals het klantenacceptatiebeleid of antiwitwasbeleid. Anderen kiezen voor hard skill-thema’s, bijvoorbeeld de laadpaalfiscaliteit.” “Als docent gebruiken we Accountants Academy om thema’s te kaderen. We brengen eerst een introductie met een link naar het wettelijk kader, en dankzij het platform kunnen we meteen ook de relevantie voor de beroepspraktijk tonen. Nadien koppelen we terug in de les. Studenten vertellen me dat dat prima werkt voor hen. Ik zie ook mogelijkheden om Accountants Academy te gebruiken in onze talent labs, om bijvoorbeeld met softwaretools te leren werken.” |
Of alle kantoren vandaag al openstaan voor graduaten? “Accountants lieten me weten dat ze blij zijn met het graduaat, omdat dat een tweede opleiding is waaruit ze kunnen rekruteren”, zegt Lien.
“Of de graduaten dezelfde taken krijgen als bachelors? Wel, de onmiddellijke inzetbaarheid van onze studenten is een troef. In het eerste jaar van hun studies moet de werkplek ze absoluut nog kneden. Dat zeg ik ook altijd: beste werkplekmentor, het is geen stage zoals bij de professionele bachelor hé. De student moet leren van jou en van de collega’s, en dat zal tijd vergen.”
“De computer zal het achterliggende werk wel doen, maar zal het niet kunnen uitleggen aan een cijferleek, op een heldere en menselijke manier.”
Correcte verwachtingen
Tegelijk is onbekend onbemind, zegt Lien. “Sommige kantoren, zelfs middelgrote, laten onze studenten botweg weten dat ze geen graduaten aannemen. Daar kan ik niet bij. Ze hebben volk te kort en dan klopt er iemand aan met zowel bagage van op school als op een werkplek, en wordt die zelfs niet overwogen.”
“En ja: twee jaar opleiding is geen bachelor of master, onze studenten gaan wat minder diep. Maar in de accountancy is continu leren hoe dan ook essentieel. Het gaat erom dat je verwachtingen correct zijn. Tout court geen graduaatstudenten aannemen, dat snap ik echt niet. Ook al gaat het om een minderheid van de kantoren, en neemt dat vooroordeel gelukkig af.”
“Volk te kort en toch geen graduaten aannemen? Daar kan ik niet bij.”
Persoonlijke begeleiding
Als de instroom aan graduaatstudenten blijft toenemen, ziet Lien een nieuwe uitdaging opduiken. “Bij Thomas More zetten we in op 1-op-1-coaching van onze studenten, en die is tijdsintensief. Met meer studenten wordt dat moeilijker. Ook al blijven we die persoonlijke begeleiding belangrijk vinden.”
Hoe het met de toekomst zit van de accountancy? “Een computer zal nooit het menselijke aspect vervangen”, zegt Lien. “Contact met een persoon blijft cruciaal, want AI zal nooit de brug kunnen slaan tussen complexe materie als de fiscaliteit en de ondernemer. De computer zal het achterliggende werk wel doen, maar zal het niet kunnen uitleggen aan een cijferleek, op een heldere en menselijke manier.”
“Daarbij: een mens moet checken wat de computer doet. De EU-regelgeving rond AI verplicht dat nu ook. Onze studenten gaan nog altijd de basis moeten kennen, want de mens zal moeten blijven controleren. Onze uitdaging is ons vakkenpakket steeds aan te passen aan de veranderende realiteit. Daarvoor moeten we nauw blijven samenwerken met het werkveld.”
“Wekelijks vragen kantoren of ze niks voor onze studenten kunnen betekenen. En die samenwerking is onmisbaar voor ons. Ik zou kantoren willen oproepen om waar mogelijk ook de hand te reiken naar de middelbare scholen, om studiekiezers met het beroep in contact te brengen. En vergeet ook de centra voor volwassenenonderwijs niet.”
